Czy podatek VAT to podatek pośredni?

Podatek VAT, czyli wartość dodana, jest jednym z najważniejszych źródeł dochodów dla państw i organizacji międzynarodowych. Jest on powszechnie stosowany na całym świecie jako forma opodatkowania konsumpcji. Często nazywany jest także „podatkiem pośrednim”. Jednak czy faktycznie można go określić w ten sposób? W tym artykule przyjrzymy się bliżej temu zagadnieniu.

Definicja i funkcje podatku VAT

Podatek VAT polega na pobieraniu daniny od każdego etapu produkcji lub dostarczenia usług, aż do momentu zakupienia przez konsumenta końcowego. Jego stawka wynosi różnie w poszczególnych krajach i może być zmienne w zależności od rodzaju produktów lub usług.

Główną funkcją tego typu opodatkowania jest generowanie przychodu dla państwa oraz redystrybucja bogactwa poprzez system transferowy – pieniądze zebrane za pomocą podatku trafiają do budżetu publicznego, gdzie mogą zostać przeznaczone m.in. na finansowanie służby zdrowia czy edukacji.

Różnice między bezpośrednim a pośrednim

Aby odpowiedzieć na pytanie dotyczące charakteru podatku VAT, musimy najpierw zrozumieć różnicę między opodatkowaniem bezpośrednim a pośrednim.

Podatek bezpośredni jest płacony przez osobę fizyczną lub prawną, która zarabia pieniądze. Przykładem takiego podatku może być podatek dochodowy czy od nieruchomości. Jest on ściągany wprost z wynagrodzenia lub innych źródeł dochodu danego podmiotu.

Z kolei opodatkowanie pośrednie dotyczy produktów i usług konsumpcyjnych. Podatek ten jest pobierany na każdym etapie produkcji oraz sprzedaży towarów i usług, ale ostatecznie płaci go konsument końcowy przy zakupach detalicznych.

Cechy przypisywane do VAT

• Pobór wieloetapowy: Jak już wspomniano wcześniej, jeden z głównych aspektów funkcjonowania VAT polega na tym, że każdy uczestnik procesu produkcyjnego odprowadza część wartości dodanej jako swoją składkę do budżetu państwa;
• Rozłożenie obciążenia: Dzięki temu systemowi obciążenie zostaje rozłożone proporcjonalnie na wszystkich etapach dostarczenia produktu lub świadczenia usługi;
• Neutralność: Podatek VAT jest neutralny wobec przedsiębiorców, ponieważ każdy z nich ma możliwość odliczenia zapłaconego podatku od kwoty należnej do budżetu;
• Powszechność: Jest to najbardziej rozpowszechniony rodzaj opodatkowania na świecie. Większość krajów wprowadziła ten system jako sposób pozyskiwania dochodów;

Czy podatek VAT można uznać za pośredni?

Mając już pewne pojęcie o tym, czym są podatki bezpośrednie i pośrednie oraz jak działa VAT, możemy przejść do odpowiedzi na pytanie główne – czy wartości dodanej można określić mianem „podatku pośredniego”.

Odpowiedź brzmi: tak! Pomimo że nie jest on pobierany bezpośrednio z naszych portfeli lub wynagrodzeń, nadal stanowi formę opodatkowania konsumpcji przez finalnego nabywcę.

Analogia ze strumieniem rzeki

Aby lepiej wyjaśnić tą kwestię i nadać jej kontekst analogiczny dla większej jasności – pomyślmy o strumieniu rzeki. Główna część wody płynie prosto do morza (czytaj: finansuje dostawy produktu/usług), ale po drodze do niego wpływają różne strumienie (czytaj: sprzedawcy, producenci), które zasilają główny nurt. Woda w tych mniejszych dopływach to podatek VAT odprowadzany na każdym etapie. Ostatecznie wszystkie te strumienie łączą się i tworzą pełen potok płynący do morza – czyli finalnego nabywcę.

Podsumowując

Podatek VAT jest bez wątpienia przykładem opodatkowania pośredniego. Chociaż nie jest pobierany bezpośrednio od naszej kieszeni, nadal stanowi daninę od wartości dodanej przez całą ścieżkę dostarczenia produktu lub usługi aż do końcowego klienta.

Dzięki swoim cechom takim jak wieloetapowy pobór oraz rozłożenie obciążenia na przedsiębiorstwa uczestniczące we wszelkich fazach procesu produkcyjnego, podatek VAT spełnia definicję „podatku pośredniego”. Jest on kluczowym źródłem dochodu dla państwa i przyczynia się zarówno do jego funkcjonowania jak i redystrybucji bogactwa społeczeństwu.

Tak, podatek VAT to podatek pośredni.

Link tagu HTML: Kliknij tutaj